Wat is het juiste om te doen? Hoe pak je een ethisch dilemma aan?

Je staat in tweestrijd. Je moet een moeilijke keuze maken tussen twee dingen. Choco of hagelslag op je boterham? Nee … dat kan een moeilijke keuze zijn, maar daarover hebben we het hier niet.

We hebben het over keuzes die jou of de mensen om je heen raken. Over wat goed of fout is. Bijvoorbeeld: Moet je je vriendin de waarheid vertellen of niet?

Én ‘moeilijk’ omdat wat je ook kiest, iemand er nadeel van zal ondervinden. Er is geen oplossing die iedereen blij zal maken. Bijvoorbeeld, als je je vriendin de waarheid vertelt, dan zal ze gekwetst zijn. Als je de waarheid niet vertelt dan blijf jij rondlopen met een schuldgevoel.

Zo’n situatie noemen we een ethisch dilemma.

Heb jij zo’n probleem? Weet je niet wat het juiste is om te doen? We hebben hieronder een aantal vragen opgesomd. Beantwoord ze. Je antwoorden kunnen je helpen om een keuze te maken. Niet een ‘juiste’ keuze, niet een ‘ideale’ keuze. Wel een keuze waar je zo goed mogelijk over hebt nagedacht. Die de nadelen voor jouzelf en voor de ander zo klein mogelijk houden.

WAAR GAAT HET OVER? WAT ZIJN DE FEITEN? 

Voorbeeld: je vriendin is al lang verliefd op een jongen. Via haar heb jij die jongen ook leren kennen. Het klikt goed tussen jou en die jongen. Jij bent verliefd op hem geworden en je denkt dat hij ook op jou is. Hij heeft in ieder geval al duidelijk gezegd dat hij niet verliefd is op jouw vriendin.

HOE LUIDT HET DILEMMA: HOOR JE ‘DIT’ OF ‘DAT’ TE DOEN? 

Voorbeeld: Mag je uitzoeken of die jongen verliefd is op jou of moet je vooral vermijden dat je vriendin gekwetst wordt?

HOE VOEL JE JE HIERBIJ?  

Voorbeeld: Misschien voel je je maar een beetje verliefd? En is dit je allerbeste vriendin ooit! ‘Sisters before Misters!’ Die verliefdheid gaat wel over, denk je.

Of je bent waanzinnig, tot over je oren, nog-nooit-van-je-leven-zo verliefd op iemand geweest. En die vriendin ken je nog maar pas…

WIE WORDT HIERDOOR GERAAKT? HEB JE NIEMAND OVER HET HOOFD GEZIEN?  

Voorbeeld: Het gaat over jou, je vriendin en die jongen… En ook een aantal andere vrienden. Want als er ruzie komt tussen jou en je vriendin wordt het ook moeilijk voor hen.

WAT KAN JE DOEN? 

Voorbeeld: Je kan ‘niets’ doen. Je zegt niets tegen je vriendin, je zegt niets tegen die jongen. Je laat alles bij het oude.

Je kan je vriendin vertellen over je verliefdheid. Hoe reageert ze? En dan beslissen om er al dan niet voor te gaan.

Je kan zwijgen tegen je vriendin. Zonder dat ze het weet, vragen aan die jongen: ”Voel jij ook iets voor mij?”.

Je kan je vriendin inlichten: “Ik vind dit erg moeilijk. Maar ik ben ook verliefd op die jongen en ik wil het graag aanvragen.”

BESTAAN ER REGELS, WETTEN… DIE ZEGGEN WAT JE MOET DOEN? 

Niet in het voorbeeld rond verliefdheid. Maar stel dat je moet kiezen of je meedrinkt met je vrienden of niet… De wet zegt alvast dat je geen alcohol mag drinken onder de 16 jaar.

WAT ZIJN DE GEVOLGEN VAN ELKE KEUZE? HOE VOEL JE JE DAARBIJ? 

Voorbeeld:

Je doet niets. Je loopt niet het gevaar je vriendin hierdoor te verliezen. Maar misschien blijf je je afvragen ‘Wat als ik toch voor die jongen was gegaan?’. Frustratie bij jou… die je misschien afreageert op je vriendin…

Je gaat ervoor. Je vriendin baalt… Er komt ruzie van. Of niet, ze is een goede vriendin en gunt het je. Oef!

Je hebt een liefje nu. Je vriendin komt er na een tijdje bovenop. Of je bent je vriendin kwijtgeraakt. En wat dan als het uitgeraakt met je liefje? Dan ben je een belangrijke bron van steun kwijt. Dubbel verlies.

Of bleek dat hij helemaal niet verliefd op je was. Je vriendin verkneukelt zich, of ze is er voor je, of ze weet nog steeds van niets…

KIES. WAT IS BELANGIJKER VOOR JE?

Voorbeeld: De waarheid vertellen of iemand niet kwetsen? Jezelf wegcijferen of ook voor jezelf durven opkomen? Vriendschap of verliefdheid?

DURF JE WAT JE GEKOZEN HEBT NU OOK ECHT TE DOEN? 

Indien niet, dan is er misschien nog ergens iets wat je over het hoofd hebt gezien. Doorloop de vragen nog eens. Vraag eventueel aan iemand om je te helpen bij het maken van een keuze. Je ouders, een goede vriendin… kunnen je helpen om de vragen te beantwoorden.

We schrijven hier over een ‘vriendin’, maar het kan ook over een ‘vriend’ gaan.