Wanneer je beseft dat je iets fout hebt gedaan, kan je last hebben van schaamte of van een schuldgevoel. Wees niet te hard voor jezelf en maak die gevoelens niet groter dan ze moeten zijn: Ja, je hebt iets fout gedaan, maar nee, daarom ben je geen slechte persoon.
Wat kan je wel doen?
Geef toe dat je fout was. Daardoor krijgt de ander het gevoel dat je erkent dat je hem pijn hebt gedaan of verdrietig hebt gemaakt of … En dat je dat niet had mogen doen.
Zo’n erkenning is heel belangrijk voor mensen.
Stel je voor hoe jij je zelf voelt als iemand zegt:
Tegenover:
Bij het tweede voorbeeld geeft de ander helemaal niet toe dat hij fout was. Dan blijf je boos.
Je moet het wel menen.
Het kan dat jij zelf vindt dat je helemaal niets fout deed. Maar de juf verplicht je om je te gaan verontschuldigen. Of je denkt: “Ik zal maar sorry zeggen, dan is dat gedoe voorbij.” Dan is de kans groot dat die ander voelt dat het niet oprecht is. Het probleem, de ruzie bijvoorbeeld, is niet echt opgelost. En misschien voel jij je ook boos, omdat je het oneerlijk vindt dat je je moet verontschuldigen terwijl je niets fout deed. Dan is het beter om een goed gesprek te hebben over jullie conflict of ruzie. En dat eventueel te doen met de hulp van een bemiddelaar.
“Ja, ik was echt fout.”, zeg je? Verontschuldig je dan.
Gebruik geen ‘maar’ in je verontschuldiging! Want dan lijkt het alsof je een ‘uitvlucht’ verzint. Dan lijkt het alsof je het niet echt meent.
Voel je het verschil tussen de volgende twee zinnen?
Je botst per ongeluk tegen je vriend aan en zegt:
“Het spijt me. Dat was lomp van me…”
En zorg ervoor dat je verontschuldiging passend is. Dat het niet teveel, en niet te weinig is, in vergelijking met wat je fout deed.
Je botst per ongeluk tegen je vriend aan en zegt:
Dit is duidelijk te veel. Daardoor lijkt het ook niet gemeend. Alsof je er mee lacht. Of alsof jij eigenlijk het slachtoffer bent, want nu moet jouw vriend heel veel moeite doen om jou gerust te stellen.
Doorlopen zonder iets te zeggen is te weinig. Het is onbeleefd.
Een gewone “Sorry!” is in dit geval wellicht voldoende.
Soms is er meer nodig dan een verontschuldiging. Dan moet je de fout die je maakte ook herstellen.
Het kan ook dat je iets gedaan hebt dat onherstelbaar is.
Je kan dan niet veel meer doen dan erkennen dat je een fout hebt gemaakt en dat je de ander schade hebt berokkend. En je daarvoor verontschuldigen.
Het helpt als de ander het je vergeeft. Je vriend weet wel dat het per ongeluk was. En dat jij het erg vindt. Na een tijdje helen de wonden.
Ga dan niet door het stof kruipen. Ga niet eindeloos smeken dat hij je verontschuldigen aanvaardt. Of om een kans om het goed te maken. Wat je wel kan doen is een bemiddelaar zoeken. Dat is een buitenstaander die het gesprek tussen jullie opnieuw op gang kan brengen. Die naar jou kan luisteren en die kan luisteren naar de vriend die boos op je is. Die een gesprek tussen jullie beiden kan begeleiden zodat het goed verloopt. En zodat jullie eventueel kunnen herstellen wat fout is gegaan. Een bemiddelaar zal er niet altijd voor kunnen zorgen dat jullie terug vrienden zijn. Maar meestal wel dat jullie goede afspraken met elkaar kunnen maken over hoe het verder moet.
Het kan ook dat je gestraft wordt voor wat je fout hebt gedaan. Soms kan je met het uitvoeren van een straf iets goed maken, bijvoorbeeld je moet zelf de graffiti die je gespoten hebt terug verwijderen. Als je je fout niet kan herstellen dan is je straf een manier om erkenning te geven aan de ander. Om toe te geven dat je hem schade hebt berokkend. Als je het ermee eens bent dat je iemand kwaad hebt gedaan, aanvaard dan ook je straf en zie het als een kans om dit nadien achter je te kunnen laten.
In sommige gevallen heb je iets gedaan waardoor de ander de politie heeft gecontacteerd of waardoor je voor de (jeugd)rechter moet verschijnen.
We schrijven hier over een ‘vriend’, maar het kan ook over een ‘vriendin’ gaan.